برآمدن اینفلوئنسر‌های دانشگاهی در ایران
محورهای موضوعی : پژوهش مسائل اجتماعی ایران
1 - دانشیارگروه مطالعات فرهنگی، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، ایران
کلید واژه: فرهنگ شهرت, سلیبریتی, اینفلوئنسر‌های دانشگاهی, شبکه‌های اجتماعی و قدرت پیوند‌های سست.,
چکیده مقاله :
مقالۀ حاضر به دنبال مطالعۀ افراد پرنفوذ علمی در ایران، بدین پرسش می‌پردازد که چگونه در کنار سلیبریتی‌‌های سنتی، استاد- اینفلوئنسرها، جای خود را در فضای دانشگاهی بازکرده‌اند. برای انجام این مطالعه، ابتدا به کاوش در باب مفهوم فرهنگ شهرت و اینفلوئنسری پرداخته‌ایم و سپس پای تحقیقات متأخر در باب نسبت دانشگاه و فرهنگ اینفلوئنسری را به میان آورده‌ایم. در مرتبه بعدی از خلال مطالعات انجام شده و همچنین مطالعۀ موقعیت هفت استاد پرنفوذ دانشگاهی، صفحات اینستاگرامی و دیگر شبکه‌های اجتماعی آنان وارسی شده، در نهایت گونه‌شناسی ای از اشکال مختلف استادان مشهور دانشگاهی ارائه می‌شود. سه گونۀ کلی از استادان مشهور شناسایی شد: در دسته اول، سلیبریتی‌‌های سنتی قرار دارند که عمدتاً حضوری اندک در شبکه‌های اجتماعی دارند. دسته دوم، استادان- اینفلوئنسر هستند؛ یعنی کسانی که درون شبکه‌های اجتماعی متولد شدند و حضور، فعالیت و شهرتشان در جهان مجازی، بیش از جهان بیرونی است. گروه سوم، هویت دورگه و هیبریدی دارند؛ به لحاظ سنی هرچند تجربه بالایی دارند، با گروه سنی دسته اول فاصله دارند. به عبارتی در مرز میان گونۀ اول و دوم جای گرفته‌اند؛ هم کمی شهرت پیشین در دنیایی خارج از فضای مجازی دارند و هم موقعیت جدیدی برای خود در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرده‌اند. در مقایسۀ میان این سه گونۀ دانشگاهی، تمایزهای عمده سلبیریتی‌‌های دانشگاهی به عنوان چهرۀ نوظهور تشریح خواهد شد. استاد- اینفلوئنسرها، درون شبکه‌های اجتماعی متولد می شوند و زندگی می‌کنند؛ شهرتشان را مدیون همین شبکه‌‌ها هستند؛ رابطه ای افقی‌تر با مخاطبان خود برقرار می‌کنند؛ جمعیتی عمومی‌تر را مخاطب خود قرار می‌دهند؛ به‌خوبی از قدرت پیوند‌های سست آگاهند و در نهایت در نقش رهبران جدید فکری در جامعه ظاهر می‌شوند.
The present article studies, influential academic people in Iran and indicate that the position of influencers in the academic environment has also found its place.To conduct this study, we first investigate the concept of fame culture and then review the relationship between university and influencer culture. The next step is to study the typology of academic influencers in Iran through a literature review, as well as the study of seven professors’ Instagram pages. In general, three general types have been identified. The first category is traditional celebrities, who mostly have a small presence on social networks. The second category is professors-influencers, i.e. those who were born within social networks and whose presence, activity and reputation in the virtual world are greater than in the outside world. The third group has a hybrid identity and has an enriching experience in terms of age, but they are not related to the first group. In other words, they are on the border between the first and the second type, but they have a little bit of their former reputation in the world outside of cyberspace, and they have also created a new position for themselves in social networks.In the comparison between these three types of academics, the major distinctions of academic celebrities as emerging figures will be explained.The professors-influencers are born and live in social networks, they owe their fame to these networks, they establish a more horizontal relationship with their audience, they address a more general population, and they are well aware of the strength of weak ties. And finally, they appear in the role of new intellectual leaders in society.
استیور، گیل (۱۳۹9) روانشناسی شهرت، ترجمه احسان شاه¬قاسمی، تهران، سوره مهر.
هنسی، برتنی (۱۳۹۸) اینفلوئنسر: برندسازی شخصی در عصر رسانه¬های اجتماعی، ترجمه آناهیتا دخیلی، تهران، کوله¬پشتی.
دفتر طرح¬¬های ملی (۱۳۸۲) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، موج دوم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حسنی، حسین (۱۳۹۸) رسانه اجتماعی اینستاگرام، زندگی روزمره و فرهنگ دیداری، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
جوادی، یگانه (1395) موج سوم ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، گزارش کشوری، تهران، دفتر طرح‌‌های ملی.
عینی¬فر، مینا (۱۳۹۸) اینستاگرام، پنجر‌های به دنیای زنان، تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
غفاری، غلامرضا (۱۳۹۴) سنجش سرمایه اجتماعی کشور، دفتر طرح‌‌های ملی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کاستلز، مانوئل (۱۳۸۰) عصر اطلاعات، جامعۀ شبکه‌ای، ترجمه احد علی¬قلیان و افشین خاکباز، ج۱، تهران، طرح نو.
کشمور، الیس (۱۳۹۵) فرهنگ شهرت، ترجمه احسان شاه¬قاسمی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فرگسن، نیل (۱۳۹۹) برج و میدان: جدال در سلسله¬مراتب و شبکه بر سر قدرت جهانی، ترجمه زهرا عالی، تهران، فرهنگ نشر نو.
فن دایک و دیگران (۱۴۰۰) جامعه پلتفرمی، ترجمه پدرام الوندی و سهیده فراهانی، تهران، همشهری.
محمودی، بهارک (۱۴۰۰) مطالعه اجرای هویت استادان دانشگاه در اینستاگرام، طرح پژوهشی، مؤسسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
مجرد، امیر (1400) مافیای اینفلوئنسرها و بلاگر‌ها برخورد شود، خبرگزاری فارس، ۲۱/06/۱۴۰۰.
https://www.farsnews.ir/news/14000621000308 نائبی، هوشنگ و حمید عبدالهیان (۱۳۸۱) «تبیین قشربندی اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی، شماره 20، صص 205-۲۳۶.
Dekavalla, Marina (2020) Gaining trust: the articulation of transparency by You Tube fashion and beauty content creators, University of Sussex, UK, Media, Culture & Society, Vol . 42 (1) 75–92.
Granovetter, Mark S (1973) The Strength of Weak Ties, The American Journal of Sociology, Vol. 78, No. 6., pp. 1360-1380.
Carpenter, Jeffrey P. (2022) The education influencer: A new player in the educatorprofessional landscape, Journal of research on Technology in education, DOI: 10.1080/15391523.2022.2030267.
Kelley, F.L. (2007) Face-Time: The Construction of Identity on Facebook. London: Wadsworth.
Carlos, Marcelo and Marcelo, Paula (2021) Educational influencers on Twitter. Analysis of hashtags and relationship structure. Media Education Research Journal, Comunicar, vol. 29, n. 68, pp. 73-83.
Marcelo-Martínez, Paula (2020) Educational Influencers, what Can We Learn From Them? Conference Paper. October 2020, https://www.researchgate.net/publication/344934821.
Heavey, Susan (2021) Influential academics or ‘academic influencers’? Heavey Lab. https://heaveylab.com/2020/09/14/influential-academics-or-academic-influencers/.
Turner, Graeme (2010) Ordinary People and the Media: The Demotic Turn, SAGE Publications Ltd.
Varij Kazemi Abbas & Safari Saeid (2020) Travelling concepts: the story of the commodification of higher education in Iran, Critique, 48:4, 405-428, DOI: 10.1080/03017605.2020.1850680.