آسیب‌شناسی ازدواج اروتیک (موردمطالعه: زنان متقاضی طلاق در شهر تهران)
محورهای موضوعی : مسائل اجتماعی و آسیب‌های مرتبط با زنان و خانوادهسارا تهمنش 1 * , باقر ساروخانی 2 , اکبر تهمنش 3
1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
2 - استاد گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
3 - دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
کلید واژه: پایداری خانواده, ازدواج اروتیک, طلاق, فردگرایی و آسیب‌شناسی همسرگزینی اروتیک,
چکیده مقاله :
همسرگزینی و ازدواج اروتیک، یکی از شیوه‌های همسرگزینی است که با تغییرات اجتماعی و تغییر کارکردهای خانواده در حال افزایش است. در چنین شیوه‌ای، بدن و سرمایۀ بدنی مورد توجه بوده، همسران بر اساس جذابیت های مربوطه وارد بازار ازدواج می‌شوند. داده‌های آماری نشان می‌دهد که طی دهه‌های اخیر، میزان مشارکت والدین در فرایند انتخاب همسر و همسرگزینی کاهش یافته است. به نظر می‌رسد که تغییرات فرهنگی اجتماعی و اشاعۀ الگوهای جدید همسرگزینی و به ویژه فردگرایی از علل این تغییرات است. هدف اصلی مقالۀ حاضر، آسیب‌شناسی شیوۀ همسرگزینی بر اساس ظاهر و علاقۀ فردی (ازدواج اروتیک) بر ناپایداری خانواده با تأکید بر عوامل فرهنگی- اجتماعی است. نظریۀ کارکردگرایی ساختاری، رابطۀ ناب گیدنز و نظریۀ نوسازی، تبیین‌کننده مدل نظری تحقیق است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته به مصاحبه با 180 نفر زن نمونه متقاضیان طلاق پرداخته که به شیوۀ اروتیک ازدواج کرده و در سه ماهه چهارم سال 1400 به مجتمع قضایی خانواده شماره 2 تهران مراجعه کرده بودند و به این ترتیب به جمع آوری داده پرداخت. یافته‌ها نشان می‌دهد که 86% از پاسخگویان در سه سال اول زندگی مشترک دریافتند که قادر به ادامۀ آن نیستند. 41.7% هنگام ازدواج اصلاً با والدین مشورت نکرده و بر اساس تصمیم های فردی و بدون مشورت با دیگران به همسرگزینی پرداخته اند. بیش از نیمی از پاسخگویان (52%) در نخستین سال پس از ازدواج به جدایی و طلاق می‌اندیشیدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که ماهیت ازدواج اروتیک به همراه افزایش فردگرایی و کاهش اقتدار والدین و مدرنیته از مهم ترین عوامل ناپایداری آن است. به نظر می‌رسد که با تداوم تغییرات اجتماعی و فردی، جامعۀ ایران در آینده با افزایش ناپایداری خانواده مواجه باشد.
Erotic courtship and marriage as a type of mate selection increasing due to social changes and change in family functions. In this type of mate selection attention focused on body and physical capital and accordingly spouses enter to marriage market. Statistical data indicates parents’ role decrease in mate selection processes. It seems that socio- cultural changes and diffusion of new marriage patterns, as well as individualism caused such variation. The main objective of present article is to pathology of erotic courtship and marriage on family instability with emphasis on socio- cultural elements. The structural functionalism theory, Gidden’s pure relationship and modernization theory explain the theoretical model of research. Survey method applied for data collection. A sample of 180 female divorce applicants whom had erotic mate selection referring to Family Judicial Complex No. 2 in Tehran in the fourth quarter of the year 1400 (2021-2022) interviewed. Finding indicate 86% of respondents, realized that they could not continue it as soon as first three years of common life. 41.7% without consulting parents or any other person and based on individual decision get married. The findings show that the most important factors of family instability are nature of erotic marriage along with increasing individualism and decreasing parental authority as well as modernity. It seems that with the continuation of social and individual changes, Iranian society will face an increase in family instability in the future.
آزادارمکی، تقی (1386) فرآیند تغییر نسلی؛ بررسی فراتحلیل در ایران، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، دوره 1، ش 1، بهار و تابستان، صص 68-41.
باستانی، سوسن و محمود گلزاری و شهره روشنی (1390) پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهه با آن، خانواده پژوهی، ش 26، تابستان، صص 257-241.
بلالی، اسماعیل و دیگران (1398) «جامعه¬پذیری و طلاق، بررسی پدیدۀ طلاق با رویکرد فرایندی»، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره 8، ش 1، صص 56-44.
بشیریه، حسین (1400) از اینجا تا ناکجا، دیباچه‌ای بر آسیب‌شناسی سیاسی، تهران، نشرنی.
تاج¬آبادی فراهانی، محمد و دیگران (1399) «تبیین جامعه¬شناختی تأثیر سرمایۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بین زوجین ساکن در تهران»، برنامه¬ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 44، پاییز، صص 192-161.
تبرایی، رامین و دیگران (۱۳۹۵) دانستنی‌های ازدواج سالم، تهران، پارسای سلامت.
ثناگویی¬زاده، محمد (1400) شناسایی عوامل مرتبط با پایداری ازدواج در مطالعات ایرانی سال (۱۳۸۸-۱۳۹۸)، فصلنامه سیاست-گذاری عمومی، دوره هفتم، شماره ۳، پاییز، صص 277-261.
جنادله، علی و مریم رهنما (1393) «دگرگونی در الگوی متعارف خانواد، ایرانی، تحلیل ثانویۀ داده‌های ملی»، خانواده¬پژوهی، سال دهم، شماره 39، پاییز، صص 296-277.
جهانی دولت¬آباد، اسماعیل (1397) «بررسی میزان انطباق واقعیت روابط زناشویی در ایران با مفهوم رابطه ناب گیدنز»، مطالعات خانواده، دوره ششم، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 58-25.
درخش، علی و خالد اصلانی و امین کرایی (1397) شناسایی عوامل ازدواج موفق یک پژوهش کیفی مطالعه نظریه داده بنیاد، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، دوره 17، شماره 42 ، اسفند 1397، صص 215-236.
زارع، بیژن و حسن سراج زاده و کرم حبیب‌پور گتابی و جواد مداحی (1399) زیست مجردی جوانان: مسئله‌ای اجتماعی- فرهنگی (رویکردی تحلیلی مبتنی بر آرای ژان بودریار و ریچارد سِنِت)، دوفصلنامه مسائل اجتماعی ایران، دوره 11، ش 2، صص 97-123.
ساروخانی، باقر (۱۳۷۵) مقدمه‌ای بر جامعه¬شناسی خانواده، سروش، تهران.
------------ (۱۳۹۸) طلاق، پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل اجتماعی آن، تهران، دانشگاه تهران.
ساروخانی، باقر و مریم مقربیان (1390) تجددگرایی و همسرگزینی تحقیقی مقایسه ای در بین زنان مناطق 1 و 11 شهر تهران، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، 12(15 (مسلسل 47))، صص 43-75.
شعبانی، الهه و دیگران (1401) «بررسی جامعه¬شناختی تأثیر شیوه‌های همسرگزینی»، پژوهشنامه زنان، دوره 13، پیاپی 41، آذر، صص 113- 150.
قاسمی، علیرضا و باقر ساروخانی (1392) عوامل مرتبط با طلاق در زوجین متقاضی طلاق توافقی شهرستان کرمانشاه، تغییرات اجتماعی فرهنگی، دوره 10، ش 4، زمستان، صص 69-87.
قائمی اصل، مهدی و دیگران (1398) «بررسی تأثیر کوتاه¬مدت و بلندمدت متغیرهای اقتصادی بر روند ازدواج و طلاق در ایران با تأکید بر کانال‌های کنترلی جنسی و آموزشی»، زن در توسعه و سیاست، دوره هفدهم، شماره ۳، پاییز، صص 487- 511.
عیسی‌نژاد، امید و شهین هوشمند (1397) بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه ملاک‌های انتخاب همسر (MSCI) در نمونه ایرانی، خانواده پژوهی، ش 14، پیاپی55 ، صص 327-344.
کرمانی، مهدی و احمدرضا اصغرپور ماسوله و زهرا برادران کاشانی (1397) همسرگزینی دختران جوان: کشاکش فردیت در برابر ارزش‌های سنتی، خانواده پژوهی، ش 14، پیاپی 55، صص 303-326.
کلدی، علیرضا و مریم غفوریان قالیباف (1387) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر معیارهای همسرگزینی»، جامعه¬شناسی معاصر، سال اول، شماره 1، زمستان، صص 155-172.
محسنی، منوچهر (۱۳۶۸) مقدمات جامعه¬شناسی، دیبا.
تهران.
محمودیان، حسین و دیگران (1394) «ازدواج خویشاوندی، تفاوت¬های بین نسلی و عوامل پشتیبان در آن در کرمانشاه»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره چهارم، شماره، صص 145- 166.
موسوی، مهری سادات (1395) «بازنمایی طلاق توافقی»، خانواده¬پژوهی، سال دوازدهم، شماره 46، تابستان، صص 287- 304.
میرزایی، عزت الله و دیگران (1400) «جهانی شدن فرهنگی و فضاهای همسرگزینی (مطالعه موردی: دختران تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی شهر تهران)»، پژوهش‌های مشاوره، دوره 20، شماره 79، پاییز، صص 84-109.
هاشمی، سید ضیا و دیگران (1393) «بررسی تجربی دو نظریه رقیب همسرگزینی در ایران»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هفتم، شماره 4، زمستان، صص 157-187.
پورمحمد، رعنا و علی رجبلو و آرش حیدری و فاطمه صادقی (1399) «زنانگی اروتیک برساختی تاریخی»، مجله جامعه¬شناسی ایران، دوره بیست¬ویکم، شماره 3، پاییز، صص 129- 147.
وظیفه¬شناس، فاطمه و دیگران (1399) «برساخت زیبایی بدن زنانه»، زن در توسعه و سیاست، دوره هجدهم، شماره 2، تابستان، صص 173-193.
نازک¬تبار، حسین و دیگران (1394) «تحلیلی بر نوسازی و کارکرد خانواده در استان مازندران»، مطالعات زن و خانواده، دوره سوم، شماره 2، پاییز و زمستان، صص 121-149.
Overbeek, Geertjan; Nelemans, Stefanie A.; Karremans, Johan & Rutger C. M. E. Engels (2013) The Malleability of Mate Selection in Speed-Dating Events, Arch Sex Behav, 42:1163–1171.
Hakim, Catherine (2010) Erotic Capital, European Sociological Review VOL 26 No 5.
Walther, Luciana; Schouten, John W. (2015) Next stop pleasure town identity transformation and women’s erotic consumption, Journal of Business Research.
https://www.sabteahval.ir/avej/Page.aspx?mId=49826&ID=3272&Page=Magazines/SquareshowMagazine.