نقش عوامل اجتماعی و موقعیت¬های عمل در مشارکت شهروندان در تفکیک زباله از مبدأ
محورهای موضوعی : Social issues related to citizenship rights
1 - استاد گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی، ایران
2 - کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، ایران
کلید واژه: مشارکت, عوامل اجتماعی, مدیریت شهری, بازیافت و تفکیک زباله از مبدأ. ,
چکیده مقاله :
از ملزومات توسعۀ پایدار شهری، مشارکت آگاهانه و فعالانۀ شهروندان است. یکی از مقوله‌های مهمی که مشارکت شهروندان در آن بسیار تعیین کننده است، مقولۀ مدیریت پسماندهای جامد شهری و بازیافت است که مهم ترین رکن در بازیافت زباله‌های شهری، تفکیک زباله از مبدأ توسط شهروندان است. هدف این پژوهش، شناخت و بررسی عوامل اجتماعی و موقعیت‌های عمل مؤثر بر تفکیک زباله از سوی شهروندان و نیز تعیین میزان سهم و نقش هرکدام از این عوامل است. روش اجرای تحقیق از نوع پیمایشی و مقطعی است. جمعیت آماری این پژوهش را شهروندان پانزده سال به بالای شهر تهران در برمی‌گیرد و نمونه آماری نیز شامل 384 نفر می‌شود. شیوه نمونه گیری نیز از نوع تصادفی و خوشه ای چندمرحله‌ای است. اطلاعات مورد نیاز به کمک پرسشنامه محقق-ساخته جمع‌آوری شد. چارچوب کلی مدل تحقیق در برگیرنده سه گروه از متغیرهاست که شامل متغیرهای سرمایه اجتماعی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، رضایت از عملکرد شهرداری، موقعیت‌های عمل و سودمندی اقتصادی تفکیک زباله از مبدأ است.یافته ها نشان داد که بین اعتماد به نهاد شهرداری، باور به سودمندی اقتصادی تفکیک زباله و موقعیت‌های عمل با میزان مشارکت در تفکیک زباله از مبدأ، رابطۀ معنی داری وجود دارد (05/.>P). نتایج آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که به ترتیب عوامل موقعیت‌های عمل، سودمندی اقتصادی و اعتماد به شهرداری، دارای بیشترین سهم در پیش بینی میزان تفکیک زباله است. متغیرهای باقی مانده در مدل در مجموع می‌تواند 47 درصد از تغییرات مشارکت در تفکیک زباله را تبیین کند. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که موقعیت‌های عمل، نقش مهمی در مشارکت در تفکیک زباله از مبدأ ایفا می کند.
Nowadays management of discharged materials is considered as one of the factors influencing sustainable urban development plans and recycling waste materials is very important in the areas of environment and urban management, and source separation of waste itself is the main pillar of recycling.The purpose of this study is to identify and examine social factors and practical conditions for participation in source separation of waste. The study also is going to determine the roles of each factor and the ratio of their share portions. The methodology used for this research is cross-sectional surveying. The society of the research is composed of 15-75 years old Tehranian citizens. The statistical sample also includes 384 persons. Multi-stage clustered random sampling is used and data were collected by questionnaire. The general framework of the research model includes three groups of variables including social factors (social capital, socio-economic status, satisfaction of the municipality), practical conditions and economic benefits of source separation of waste. Results showed that trust in the Municipal Organizations, economic benefits of source separation of waste and practical conditions are associated with participation in source separation of waste. Multivariate regression analysis showed that 47% of the variance of participation at source separation of waste is explained by the model. Results showed that practical conditions have an important role in participation in source separation of waste in Tehran city.